Merkez Bankası, mecburi karşılık uygulamasında değişikliğe gitti

AA

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) mecburi karşılık uygulamasında değişim sonucu Resmi Gazete’de
yayımlandı.

Mecburi karşılık oranları artırıldı

Buna nazaran döviz mevduatına uygulanan mecburi karşılık oranları artırıldı.

Vadesiz
ve 1 aya kadar vadeli döviz hesapları için mecburi karşılık oranı yüzde
29; 3 ay, 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli döviz hesabı mecburi karşılık
oranı yüzde 25; 1 yıl ve daha uzun vadeli döviz hesabı mecburi karşılık
oranı yüzde 19 oldu.

Merkez Bankası, bankaların menkul kıymet
tesisi uygulamasında da değişim yapmış oldu. Değişikliğe nazaran, vadesi gelen
kur korumalı mevduat hesaplarını standart TL mevduata dönüştürme hedefi
getirildi.Bu konudaki kriterleri tutturamayan bankalar ek menkul kıymet tesisine zorunlu olacak.

Meydana getirilen
düzenlemelerle TL mevduatlar artarken, kur korumalı hesaplardan TL
mevduata geçiş sağlanarak KKM’nin azaltılması gözetiliyor. Böylece TL
vadeli mevduat hesapları desteklenerek makro finansal istikrarın
güçlendirilmesine katkı sağlanması amaçlanıyor.

Bu kapsamda,
Merkez Bankası’nca kur koruma desteği sağlanan hesaplardan TL hesaplara
geçiş ve belli oranda kur korumalı hesapların yenilenmesinin
hedeflenmesine, kur koruması bulunmayan TL oranı seviyesinde artış
hedefine geçildi.

Kararlarla ilgili Merkez Bankası’ndan izahat

Alınan yeni kararlarla ilgili Merkez Bankası’ndan meydana getirilen açıklamada şu ifadeler kullanıldı:

“Para Politikası Kurulu’nun 20 Temmuz 2023 tarihindeki sonucunda makro finansal istikrarı güçlendirecek ve piyasa mekanizmalarının işlevselliğini artıracak sadeleşme sürecinin kademeli olarak devam edeceği ifade edilmiştir.

Sadeleşme süreci kapsamında yabancı para mevduattan kur korumalı mevduata dönüşüm hedefi uygulamasına ve TL payına nazaran menkul kıymet tesis ve mecburi karşılık uygulamasına son verilmiştir.

Meydana getirilen düzenlemelerle Türk lirası mevduatlar artarken, kur korumalı hesaplardan Türk lirası mevduata geçiş sağlanarak kur korumalı mevduatın azaltılması gözetilmektedir.

Böylece, Türk lirası vadeli mevduat desteklenerek makro finansal istikrarın güçlendirilmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Bu kapsamda, Merkez Bankasınca kur koruma desteği sağlanan hesaplardan Türk lirası hesaplara geçiş ve kur korumalı hesapların belli oranda yenilenmesinin hedeflenmesine,

Kur koruması bulunmayan Türk lirası oranı seviyesinde artış hedefine geçilmesine, karar verilmiştir.

Sadeleşme süreci ve kur korumalı mevduatın Türk lirası mevduata geçmiş olmasına ilişkin adımlar Para Politikası Kurulu’nun duyuru etmiş olduğu ilkeler doğrultusunda devam edecektir.

Kamuoyunun bilgisine sunulur.”

Mecburi karşılık oranı nedir

Mecburi
karşılık oranı; Mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık
olarak TCMB’de bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranıdır ve bu
oran TCMB tarafınca kararlaştırılır. Mecburi karşılıklar para
politikasını uygulama aracı olarak kullanılabilir.

Eğer
bankalar atıl rezervlere haiz değilse, mecburi karşılık oranı
artırıldığında bankalar verdikleri kredileri geri çağırırlar ve bu durum
para arzının azalmasına niçin olur.

Mecburi karşılık
oranı düşürüldüğünde ise mecburi karşılıkların bir kısmı kullanılabilir
biriki şekline dönüşür, bu da bankaların kredi tabanını artırır.
Bankaların kredi tabanın genişlemesi de para arzının artmasına niçin
olur.

Mecburi karşılık oranının artırılması daralmacı
para politikasına, oranın azaltılması ise genişlemeci para politikasına
işaret eder.