Cevdet Yılmaz Meclis’te 12. Kalkınma Planı’ndaki hedefleri sundu

AA

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda 12. Kalkınma Planı’nı her yönü ile söyledi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda 12. Kalkınma Planı’nı sunan
Cevdet Yılmaz, küresel ölçekte belirsizliklerin arttığı bir ortamda planların
ileriye dönük karar alma süreçlerine destek olma işlevinin daha da mühim
hale geldiğini söylemiş oldu.

Yılmaz, sunumunda kalkınma planlarının daha yüksek refah seviyesine ulaşılmasında topluma yol gösterdiğini, kısa vadeli yaklaşımların ötesine geçerek uzun vadeli temel amaç ve öncelikleri ortaya koyduğunu söylemiş oldu.

Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin en yüksek insani gelişmişlik seviyesindeki ülkeler içinde sıralamasını ileri taşımaya ve üst gelir grubu ülkeler arasına girmesine yönelik hukuktan ekonomiye, eğitimden sağlığa, çevreden internasyonal iş birliklerine kadar birçok mevzuyu içeren kapsamlı bir siyaset çerçevesinin oluşturulduğunu belirtti.

Yılmaz, bununla birlikte Cumhuriyet’in birikimlerini temel alarak yeni yüzyılın kalkınma alt yapısını oluşturan yapıt ve hizmetlerin, 21 senedir Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kuvvetli liderliğinde birer birer hayata geçirildiğini açıkladı.

12. Kalkınma Planı’nı hazırlayanlar

Yılmaz, 12. Kalkınma Planı’nın, Strateji ve Bütçe Başkanlığının koordinasyonunda katılımcı bir yaklaşımla kamu kesimi, hususi kesim, sivil cemiyet temsilcileri ile bilimsel nitelikli çevrelerin katkılarıyla hazırlandığını dile getirerek, 2053 perspektifinde dünyada gelişmiş ekonomilerin oluşturduğu güç merkezlerinin göreli ağırlığının azalmasının, internasyonal sisteme yeni oyuncuların iştirakı ve stratejik ittifakların dahil olmasıyla küresel düzenin daha kapsayıcı ve oldukca kutuplu bir çerçeveyle tekrardan şekillenmesinin beklendiğini kaydetti.

Cevdet Yılmaz, Türkiye’nin gelecekteki 30 senenin fırsatlarını iyi değerlendirip risklerini azaltarak, kuvvetli altyapısı, varlıklı kaynakları, genç ve dinamik nüfusu, zamanı ve kültürel birikimi ve benzeri olmayan jeopolitik konumuyla süratli bir kalkınma sürecine gireceğini dile getirdi.

Gelecek 30 yıla odaklanıldı

Yılmaz, gelecek 30 yılda dünyayı şekillendirmesi beklenen gelişimleri dikkate alarak ülkeyi çağdaş medeniyetler seviyesinin üstüne çıkarma hedefi doğrultusunda, kapsamlı ve uzun vadeli bir yol haritasını, 12. Kalkınma Planı’yla TBMM’ye sunduklarını anlatarak, Türkiye Yüzyılı’nda, dünyadaki başlıca bilim, teknoloji, üretim, tecim, kültür ve sanat merkezlerinden biri olarak insanlığa katkı sunan, ulusal ve içsel değerlerini koruyarak bölgesinin ve dünyanın sulh, rahatlık ve refahı için küresel gelişmelere yön veren etkili, kuvvetli, müreffeh bir Türkiye’yi hedeflediklerini altını çizdi.

“2053 hedefleri belirlendi”

Bu gösterime erişme yolunda 2053 hedeflerini belirlediklerini aktaran Yılmaz, sözlerini şöyleki sürdürdü:

Bu kapsamda, üst gelir grubu ülkelerinden biri olarak dünyanın 10 büyük ekonomisi ve satın alma gücü paritesine bakılırsa ilk beş ekonomisi içinde yer almayı hedefliyoruz. İmalat sanayiinin ulusal gelirdeki payını yüzde 30’un üstüne çıkarmayı, küresel mal ticaretinden yüzde 2’nin üstünde hisse almayı, yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayii ihracatından yüzde 17 hisse almayı ve kalkınma önceliklerimize halel getirmeden net sıfır emisyon hedefine ulaşmayı öngörüyoruz. İnsani Gelişme Endeksi’nde ilk 20 ülke arasına girmeyi, ailenin güçlendirilmesini, gelir dağılımında adaleti sağlamayı, emek harcama çağındaki her ferdin üretkenliğinden faydalanarak işsizlik oranını yüzde 5’in altına düşürmeyi hedefliyoruz.

“Dünyanın en kıymetli 100 markası içinde minimum 5 markamız yer alacak”

Bunun yanı sıra dünyanın en kıymetli 100 markası içinde minimum beş markamızın yer almasını, minimum beş üniversitemiz dünyanın ilk 100 üniversitesi içinde olmasını, ülkemizin Küresel Yenilik Endeksi’nde ilk 10 ülkeden biri olmasını ve Ar-Ge harcamalarının ulusal gelirdeki payının yüzde 4 düzeyine çıkmasını öngörüyoruz. Ek olarak, İstanbul’un bilim, teknoloji, kültür, sanat, gezim, tecim ve finansta küresel bir merkez olmasını, ülkemizin gezim gelirlerinde dünyada ilk üç ülkeden biri ve sıhhat turizminde dünyanın merkezi konumunda olmasını da hedeflemekteyiz.

Küresel gelişmeler dikkate alınacak

12. Kalkınma Planı hazırlık sürecinde uzun dönemli perspektifle beraber, küresel gelişimleri de dikkate aldıklarını ifade eden Yılmaz, planın, küresel ve bölgesel düzeyde yaşanmış olan jeopolitik gerilimler ve ekonomik dalgalanmaların yanı sıra salgın hastalıkların, naturel afetlerin, su, besin ve enerji krizlerinin yeni risk ve belirsizlikleri meydana çıkardığı bir ortamda hazırlandığını söyledi.

Dünya ekonomisinin gelişme beklentileri

2020 senesinde yaşanmış olan ciddi daralmaya karşın, 2019-2023 döneminde senelik averaj yüzde 2,5 oranında büyüyen dünya ekonomisinin, 2023 senesinde yüzde 3 oranında büyümesinin öngörüldüğünü belirten Yılmaz, 2019-2023 döneminde senelik averaj yüzde 1,4 oranında büyüyen gelişmiş ekonomiler ve yüzde 3,3 oranında büyüyen yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomilerin 2023 senesinde sırasıyla, yüzde 1,5 ve yüzde 4 oranında büyümelerinin beklendiğini, salgın sonrası dönemde toparlanma eğilimine giren ve baz etkisiyle 2021 senesinde yüzde 10,9; 2022 senesinde ise yüzde 5,1 artan dünya tecim hacminin 2023 senesinde yüzde 0,8 artmasının öngörüldüğünü bildirdi.

2019-2023 döneminde senelik averaj yüzde 1,9 oranında artan dünya tecim hacminin, küresel finansal ve ekonomik koşullardaki beklenen normalleşme eğilimine uygun olarak 2024-2028 döneminde senelik averaj yüzde 3,5 oranında artmasının beklendiğini kaydeden Yılmaz, gelişmiş ekonomilerde istihdam odaklı politikaların etkisiyle, 2014-2018 döneminde averaj yüzde 6,2 olan işsizlik oranlarının, 2019-2023 döneminde averaj yüzde 5,4 seviyesine gerilediğini söylemiş oldu.

İşsizlik oranı hedefi: Yüzde 4,4

Yılmaz, söz mevzusu ekonomilerde averaj işsizlik oranının 2023 senesinde yüzde 4,4 olarak gerçekleşeceğinin ve 2024-2028 döneminde yüzde 4,5’ler seviyesindeki seyrini sürdüreceğinin tahmin edildiğini dile getirerek, genel işsizlik düzeyinde iyileşme görülmekle beraber, dünya genelinde işsizlerin yüzde 35’ini oluşturan genç işsizliğin, yaygın bir küresel mesele olmaya devam ettiğine dikkati çekti.

Borçlanma eğilimi

Salgın sonrası göreli olarak azalmasına rağmen, borçlanma eğiliminin gelecek dönemde de devam etmesi ve 2024-2028 döneminde genel devlet brüt borç stokunun GSYH’ye oranının gelişmiş ekonomilerde yüzde 113,1’e; yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomilerde ise yüzde 68,5 seviyesine yükselmesinin öngörüldüğünü özetleyen Yılmaz, birçok ülkede yüksek borç seviyeleri, artan finansman maliyetleri, yavaşlayan gelişme ve devlete yönelik artan talepler ile mevcut mali kaynaklar içinde artan uyumsuzluğun yaygınlaştığını kaydetti.

Süregelen tecim savaşları, jeopolitik gerilimler, savaşlar ve naturel afetlerin bu dönemdeki en yüksek küresel ekonomik risk unsurları olduğuna dikkati çeken Yılmaz, petrol üreticisi ülkelerin üretim kararlarından destek alan petrol fiyatlarının, kısa sürede yükselerek 90 dolar civarında seyrini sürdürdüğüne işaret etti.

Jeopolitik gerilimler petrol fiyatlarında etkili

Cevdet Yılmaz, gelecek dönemde petrol fiyatlarında, Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilimin devamının, Orta Doğu’daki jeopolitik gelişmelerin, ABD’deki üretim miktarının, OPEC’in üretim kesintilerinin, küresel talebi belirleyen ekonomik aktivite ve tecim gerilimlerinin seyrinin belirleyici olacağını anlatarak, gelişmiş ekonomilerde, uygulanan sert tedbirlere karşın çekirdek enflasyonun halen katılığını koruduğunu ve sektörel fiyat katılıkları ile piyasa aksaklıklarının, küresel toparlanma üstünde baskı yarattığını dile getirdi.

“Emtia tutarları oynak hale geldi”

Emtia fiyatlarının, yenilenen jeopolitik gerilimler ve iklim değişikliğine bağlı aksaklıklar sebebiyle daha oynak hale geldiğine işaret eden Yılmaz, şöyleki konuştu:

Gelişmiş ekonomilere ek olarak Çin ekonomisindeki süregelen kırılganlıklar sebebiyle endüstri ürünlerine olan talepteki zayıflama, beklentileri de negatif etkilemektedir. Buna ilaveten dijitalleşme ve teknoloji alanında izlenen dönüşümler, ülkelerin küresel tecim içindeki paylarının tekrardan şekillenmesine yol açabilecektir. Bu gelişmeler bazı ülkeler için risk iken, bu alana hazırlıklı olan ülkeler için fırsatlar barındırmaktadır.”

“İstikrarlı bir gelişme modeli uygulanacak”

Yılmaz, 12. Kalkınma Planı’nın, ülkenin sürdürülebilir kalkınma sürecinin stratejik bir yaklaşımla yönetilmesini teminen mevcut kaynakların ekonomik ve toplumsal açıdan en fazla katma kıymet üreten alanlara yönlendirilmesi için yol gösterici bir işlev üstleneceğini vurgulayarak, şunları paylaştı:

Kalkınma Planı, toplumun tüm kesimleri için uzun vadeli bir perspektif ve hedef birliği sağlamaya hizmet edecektir. Kalkınma sürecinde insan odaklılık, katılımcılık, kapsayıcılık, hesap verebilirlik ve şeffaflık ilkelerini esas alan bütüncül bir yaklaşım izlenecektir. 12. Kalkınma Planı, milletimizin temel değerlerini ve beklentilerini esas alarak kalkınma hedeflerimize ulaşılmasını sağlayacak kapsamlı bir yol haritası olacak, ülkemizin çağdaş medeniyetler seviyesinin üstüne çıkarılması, temel hedefimiz olmaya devam edecektir. Bu kapsamda yeşil ve dijital dönüşümü odağa alan, endüstri sektörünün ziraat ve hizmetler sektörleriyle bütünleşik olarak başat rol üstlendiği, ülkemizin dünya ticaretindeki konumunun güçlendiği, kaliteli finansman imkanlarının sağlandığı, nitelikli beşeri sermayeyle azami istihdam oluşturan istikrarlı bir gelişme modeli uygulanacaktır.

Yılmaz, Plan çerçevesinde atılacak somut adımları sıraladı

Yılmaz, 12. Kalkınma Planı’na ilişkin TBMM Plan ve Bütçe
Komisyonu’ndaki sunumunda, Planın genel çerçevesinde atılacak somut adımları, şu
şekilde sıraladı:

Hukukun üstünlüğünü, demokrasiyi, temel hak ve hürriyetleri güçlendirmek; iyi yönetişim anlayışını kurumsallaştırmak; beşeri ve toplumsal yapıyı geliştirmek; afete dirençli yaşam alanları, akıllı ve sürdürülebilir şehirler oluşturmak, ekonomide istikrar ve sürdürülebilirliği sağlamak; her alanda yeşil ve dijital dönüşüm odaklı rekabetçiliği tesis etmek; ihracata dayalı nitelikli büyümeyi sağlamak; enerji ve besin arz güvenliğini tesis etmek ve internasyonal işbirlikleri ile stratejik ortaklıkları güçlendirmek.

Beş ana eksen

12. Kalkınma Planı’nın “istikrarlı gelişme, kuvvetli
iktisat”, “yeşil ve dijital dönüşümle rekabetçi üretim”,
“nitelikli insan, kuvvetli aile, sıhhatli cemiyet”, “afetlere
dirençli yaşam alanları, sürdürülebilir çevre” ve “adaleti esas alan
demokratik iyi yönetişim” olmak suretiyle beş ana eksenden oluştuğunu belirten
Yılmaz, istikrarlı gelişme, kuvvetli iktisat ekseni kapsamında refah seviyesinin
artmasını sağlayacak temel unsur olan ulusal gelirin istikrarlı halde
büyümesine her dönemde olduğu şeklinde öncelik verdiklerini kaydetti.

“Şahıs başına gelirin 41 bin dolara çıkmasını bekliyoruz”

Bu yıl hedeflenen gelişme artışıyla Satın Alma Gücü
Paritesi’ne bakılırsa şahıs başına gelirin ortalama 41 bin dolar seviyesine çıkmasını
beklediklerini dile getiren Yılmaz, şöyleki konuştu.

2022 yılı itibarıyla Satın Alma Gücü Paritesi cinsinden GSYH büyüklüğü bakımından dünyanın en büyük 11’inci ekonomisi olarak konumlanan Türkiye ekonomisi ortalama 906 milyar dolar cari GSYH büyüklüğü ile dünyada 19’uncu sırada yer almakta, 2023 senesinde ise IMF tahminlerine bakılırsa 17’nci sıraya yükselmesi beklenmektedir.

“Yurttaşlarımızın refah seviyelerini artıracak
politikalar önceliklendirilecek”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Plan döneminde endüstri
sektörünün verimlilik ve rekabetçiliği odağına alan üretim yapısıyla başat rol
üstlendiği, hizmetler sektöründe döviz kazandırıcı alanların çeşitlendirildiği
ve ziraat sektöründe besin arz güvenliğinin sağlandığı bir yapı tesis edileceğini
belirterek, şöyleki devam etti:

Bu çerçevede, Plan döneminde gelişme oranının senelik averaj yüzde 5 oranında gerçekleşmesi ve dönem sonunda şahıs başına gelirin 17 bin 554 dolara erişmesi hedeflenmektedir. Büyümenin Plan döneminde dengeli bir yapıda gerçekleşmesi, üretim faktörleri yönüyle verimlilik, üretim sektörleri yönüyle endüstri sektörü ve harcamalar yönüyle ise yatırımların ve ihracatın artırılmasına yönelik politikalar hayata geçirilecektir.

Yılmaz, imalat endüstri kapasitesinin geliştirilmesine
odaklanılarak endüstri sektörünün GSYH içindeki payının Plan süreci sonunda
yüzde 26,9’a ulaşmasının sağlanacağını söylemiş oldu.

Yeşil dönüşüm ve dijitalleşme

Küresel ticarette yeşil dönüşüm ve dijitalleşmenin, dünya
genelinde mühim bir odak noktası haline geldiğine dikkati çeken Yılmaz,
şunları kaydetti:

Bu bağlamda, Türkiye’nin kıymet zincirlerindeki konumunun daha ileri seviyelere taşınması yöntemiyle katma kıymeti yüksek ihracat potansiyelinin artırılması, enerji ve imalat sanayinde ithalat bağımlılığının düşük seviyelere indirilmesi, turizmin yanı sıra yazılım şeklinde alanlarda hizmet gelirlerinin çeşitlendirilmesi ve böylece cari işlemler dengesinde sürdürülebilir bir iyileşme sağlanması amaçlanmaktadır. Gümrük Birliğinin güncellenmesine yönelik AB kurumları ve üye ülkeler nezdinde çalışmalara devam edilecektir. Plan döneminde uygulamaya konulacak siyaset ve tedbirlerle ihracatın 375,4 milyar dolara, ithalatın ise 481,4 milyar dolara erişmesi ve turizmde hedeflenen gelir artışıyla cari işlemler açığının ulusal gelire oranının dönem sonunda yüzde 0,2 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.

“Enflasyonla mücadeleye kararlılıkla devam edilecek”

Bütüncül bir anlayış içinde para ve maliye politikası
araçlarının etkin şekilde kullanımıyla enflasyonla mücadeleye kararlılıkla
devam edilerek enflasyonun orta vadede tek haneli sayılara düşürülmesi ve
fiyat istikrarının sağlanmasının birincil öncelikleri bulunduğunu özetleyen Yılmaz, şu
değerlendirmede bulunmuş oldu:

Bu doğrultuda parasal aktarım mekanizmasının etkin işleyişi için tüm siyaset araçları kesin ve bağımsız bir halde kullanılmaya devam edilecek, dalgalı döviz kuru rejimi sürdürülürken belirlenen hedefin gerektirdiği fiyat istikrarının sağlanması için lüzumlu ön koşullar tesis edilecektir. Enflasyonla mücadelemizi sürdürürken yaşam pahalılığının yol açmış olduğu zorlukları telafi edecek lüzumlu politikalar da hayata geçirilecektir. Memurumuzu, işçimizi ve emeklimizi hiçbir şekilde enflasyona ezdirmeyecek, yurttaşlarımızın refah seviyelerini artıracak politikalar önceliklendirilecektir. Dezenflasyon sürecinin başarıyla hayata geçirilmesi ile kalıcı toplumsal refahın zemini güçlendirilecektir.

“5 milyon ilave istihdam”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, emek harcama çağlarında olup iş
gücünün haricinde yer edinen bireylerin iş gücüne dahil olma imkanlarının
genişletileceğini belirterek, şöyleki konuştu:

Plan süreci süresince iş gücüne katılım oranlarındaki artışa karşın 5 milyon ilave istihdam sağlanarak işsizlik oranının dönem sonunda yüzde 7,5’e gerilemesi hedeflenmektedir.

“BES daha cazip hale getirilecek”

12. Kalkınma Planı döneminde yüksek oranlı ve istikrarlı
büyümenin sağlanmasında finansmanın sürdürülebilir ve sıhhatli kaynaklardan
temin edilmesinin ehemmiyet arz ettiğini dile getiren Yılmaz, şu detayları paylaştı:

Plan süreci sonunda yurt içi tasarrufların ulusal gelire oranının yüzde 32’nin üstüne çıkarılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede, BES daha cazip hale getirilecek, sürdürülebilir tüketim davranışlarının toplumda yaygınlaştırılması desteklenecek, finansal okuryazarlığın artırılması amacıyla hanehalkı ve firmalarda tutum yapma farkındalığı geliştirilecektir.

“Gerçek sektörün finansman ihtiyacını
düşük maliyetle karşılanacak”

Cevdet Yılmaz, Plan döneminde ulaşılması öngörülen gelişme
hedefleri doğrultusunda finansal piyasaların gerçek sektörün finansman ihtiyacını
düşük maliyetle karşılayacak ve çeşitli finansal araçları kullanıma sunacak bir
yapıya kavuşmasının amaçlandığını söyleyerek, şöyleki konuştu:

Sanayide yapısal dönüşümün hedeflendiği bu zamanda hem finansal piyasaların ortaya konulmuş olan politikaların hayata atlatılmasında etkili olması hem de ülkemizin küresel bir finans merkezi olma yönünde kesin adımlarla ilerlemesi sağlanacaktır. Bu kapsamda ana para piyasaları geliştirilecek, finansal teknoloji ekosistemi güçlendirilecek ve faizsiz finansın sektör içindeki ağırlığı artırılacaktır.

“KİT yönetişim reformu hayata geçirilecek”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, kamu maliyesinde
öngörülebilir yaklaşımla istikrarlı ve sürdürülebilir yapının
güçlendirilmesinin, 12. Kalkınma Planı periyodunun temel amacı bulunduğunu
kaydederek, şöyleki dedi:

Maliye politikası, enflasyon hedefi ve cari işlemler dengesiyle uyumlu gelişme ortamını destekleyecek şekilde uygulanacaktır.

“Kamu açığı, mali konsolidasyon uygulamalarıyla denetim
altında tutulacak”

Afet sonrası iyileştirmeye ve risklerin azaltılmasına yönelik
harcamalar hariç kamu açığının, mali konsolidasyon uygulamalarıyla denetim
altında tutulacağını, mali disiplinin Plan döneminde makroekonomik istikrarın
mühim bir çıpası olmaya devam edeceğini belirten Yılmaz, sözlerini şöyleki
sürdürdü:

Harcama programları gözden geçirilerek rasyonelleştirilmeye devam edilecek, vergi tahsilatında etkinlik artırılacak, vergi adaletini güçlendirici ve vergi tabanını genişletici reformlar yapılacaktır. Kamu maliyesi, para politikasıyla uyumu da gözetilerek fiyat istikrarının sağlanması, yeşil ve dijital dönüşümü yakalayan sürdürülebilir kalkınma ve gelişme ortamının tesisi, cari işlemler açığının denetim altında tutulması ve gelir dağılımında adaletin sağlanmasında etkin bir vasıta olarak kullanılmaya devam edilecektir. Bu çerçevede Plan süreci sonunda, GSYH’ye oranla, 2023 senesinde yüzde 6,4 olarak öngördüğümüz kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 1,8’e, 2023’te yüzde 6,4 olarak öngördüğümüz merkezi yönetim bütçe açığının ise yüzde 2’ye gerileyeceği öngörülmektedir.

Toplumsal güvenlik sistemi

Yılmaz, Plan döneminde toplumsal güvenlik sisteminin uzun
dönemli mali sürdürülebilirliğini güçlendirmek amacıyla toplumsal güvenlik
kapsamının artırılacağını ve sistemin daha adil ve etkin bir yapıya
kavuşturulacağını vurgulayarak, şu detayları verdi:

Mali sürdürülebilirlik amacı doğrultusunda prim tabanı genişletilecek bununla birlikte kayıt dışılıkla savaşım edilerek prim tahsilatlarının etkinliği artırılacak ve kişilerin istihdamda kalmasını sağlayıcı düzenlemeler yapılacaktır.

“KİT yönetişim reformu hayata geçirilecek”

Kamu işletmelerinin etkin ve verimli emek harcayarak ekonominin
rekabet enerjisini artıracağını ve kamu maliyesi üstünde daha azca yük
oluşturacağını dile getiren Yılmaz, şu ifadeyi kullandı:

Bu kapsamda KİT yönetişim reformu hayata geçirilecek, KİT’lerin nitelikli personel istihdam etmesi sağlanacak, kurumsal kapasiteleri geliştirilecek, organizasyonel yapıları güçlendirilecek ve aralarındaki koordinasyon artırılacaktır.

Sunumda öne çıkan hedefler

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın 12. Kalkınma Planı’nda öne çıkar mevzular ve hedefler şöyleki sıralandı:

Yerli imkanlarla üretilecek yangın söndürme helikopterleri envantere katılacak.

Müdafa endüstri ihracatının 6 milyar dolardan 11 milyar dolara çıkarılması sağlanacak.

Müdafa endüstri yerlilik oranı yüzde 80’den 85’e yükseltilecek.

Ulusal gelir 2003-2022 döneminde yüzde 5,4’lük gerçek averaj gelişme hızına rağmen aynı dönemde imalat sanayinin yüzde 6,1 büyüyerek refaha daha çok katkıda bulunmuş oldu. Plan süreci süresince başta öncelikli sektörler olmak suretiyle sanayide teknoloji, yenilikçilik, ürün kalitesi, verimlilik ve ihracat kapasitesi artışı, endüstriyel kapasitenin dönüştürülmesi, iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi ve rekabetçiliğin artırılmasını hedeflenecek.

Müdafa alanındaki teknolojik kabiliyetlerin sivil alanda kullanımının sağlanacak.

2,5 milyon hektar ziraat arazisinin toplulaştırılmasına yönelik emekler yürütülecek.

Tarımsal altyapının güçlendirilmesi amacıyla 750 bin hektar alan sulamaya açılacak ve böylece sulamaya oluşturulan brüt tarımsal alan kümülatif olarak 7,85 milyon hektara ulaşacak, ekonomik olarak sulanabilecek alan miktarı olan 8,5 milyon hektarın yüzde 92,4’ü sulanabilecek.

2,5 milyon hektar ziraat arazisinin toplulaştırılmasına yönelik emekler yürütülecek.

Sera gazı salınımının azaltılması için çevre dostu tarımsal uygulamaların desteklenerek yaygınlaştırılacak.

Orman yangınlarını önleyici tedbirlerin artırılacak.

Yurt haricinde maden, petrol ve doğalgaz arama ve yatırım işbirlikleri geliştirilecek.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali tüm üniteleri ile devreye alınacak ve ilave nükleer santral kurulumlarına yönelik çalışmalara devam edilecek.

Tuz Gölü Doğalgaz Yeraltı Depolama Tesisi’nin kapasitesi artırılacak ve Sakarya Doğalgaz Sahası’ndan üretilecek doğalgazın ekonomiye kazandırılmasına yönelik faaliyetler sürdürülecek. Madencilik alanında yerli kaynaklara yönelik arama, üretim ve AR-GE faaliyetleri artırılacak. Madencilik ürünlerinin yurt içinde işlenmesine ve uç ürün geliştirilmesine öncelik verilecek, denizlerde petrol ve doğalgaz arama faaliyetleri kapsamında sismik ve sondaj emek harcamaları yoğunlaştırılacak. Yurt haricinde uygun yatırım ve üretim imkanları belirlenerek maden, petrol ve doğalgaz arama ve yatırım mevzularında işbirlikleri geliştirilecek.

2028 senesinde 82,3 milyon gezgin ve 100 milyar dolar gezim geliri hedeflendi.

Şahıs başına averaj harcama 905 dolardan 1.215 dolara çıkarılacak.

Müdafa endüstri ihracatının 6 milyar dolardan 11 milyar dolara çıkarılması sağlanacak, müdafa endüstri yerlilik oranı yüzde 80’den 85’e yükseltilecek.

Data ve yazışma teknolojilerinde yerli katma değerin artırılması amaçlanıyor.

AR-GE harcamasının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya oranının yüzde 2,05’e yükseltilmesi, AR-GE harcamalarında hususi sektörün payının yüzde 61’den yüzde 67’ye çıkarılması hedeflendi.

KOBİ’lerin yenilikçilik kapasitelerinin ve ölçeklerinin büyütülerek tedarik zincirlerinde daha kuvvetli bir halde yer almalarını, daha etkin ve verimli olarak büyümeye ve istihdama katkılarının artırılmasını sağlayacaklar.

Data ve yazışma teknolojilerinde yerli katma değerin artırılması ve orta vadede ülkenin teknolojide dışa bağımlılığının azaltılmasını amaçlandı.

Siber güvenliğe mevzuat bütünlüğü ve kurumsal yapılanma ile beraber kapsamlı bir çerçeve oluşturulacak ve teknik altyapı bütünleştirilerek anlık takip mekanizması oluşturulacak.

Plan döneminde, karasal yük taşımacılığında demiryolunun oranı yüzde 5,76’dan 7,60’a çıkarılacak, devam eden demiryolu projeleri tamamlanacak ve mevcutlar modernize edilecek, demiryollarında elektrikli hat oranı yüzde 52’den yüzde 72’ye, sinyalli hat oranı ise yüzde 58’den yüzde 80’e çıkarılacak.

e-İhracatın ihracat içindeki payının yüzde 10’a çıkarılması hedefleniyor. e-İhracatın ihracat içindeki payının 2022 yılındaki yüzde 0,86 seviyesinden yüzde 10’a çıkarılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, Türkiye e-İhracat Platformu ve e-İhracat konsorsiyumları hayata geçirilecek, şirketlerin, pazaryerlerinin ve perakende e-ticaret sitelerinin yurt haricinde satış yapabilmeleri desteklenecek, e-ihracat gümrük işlemleri sadeleştirilecek, e-ticaret hacminin düşük olduğu illerin e-ticarete katılım oranı artırılacak.

Tüketici yargıcı heyetlerinin 81 il merkezinde olacak şekilde tekrardan yapılandırılacak. “Tüketici Yakınma Platformu” oluşturulacak.

Devlet yardımlarının etkinliği çözümleme edilecek.

2028 itibarıyla minimum 10 üniversitenin ilk 500’e girmesi sağlanacak.

Aile hekimlerince sunulan sıhhat hizmetlerini kalite ve nicelik olarak iyileştirmek suretiyle aile hekimi başına nüfusun 3 bin 40’tan 2 bin 700’e düşürülmesinin hedeflendi. Sıhhat tesislerine yönelik yatırım planlanmalarıyla fiziki altyapının dengeli dağılımı sağlanacak, mevcut hastane yataklarının kullanım etkinliği yükseltilerek fiziki altyapının dengeli dağılım oranı 1,42’den 1,38’e düşürülecek.

Yurt haricinde çalışan nitelikli yurttaşlarımızın Türkiye ile bağları güçlendirilecek.

Kayıt dışılığın azaltılmasına yönelik bilinçlendirme ve denetim faaliyetler artırılacak.

Sıhhatli nesillerin yetişmesi öncelik verilecek. Bayanların ve kız evlatlarının eğitime erişimleri, toplumsal, kültürel, sportif ve ekonomik hayata katılımlarının artırılması, kaynaklara erişimlerinin kolaylaştırılması, kadının cemiyet içindeki statüsünün geliştirilmesinin sağlanacağına işaret ederek, Plan döneminde bayanların her alanda ve her seviyede temsil edilmesine ve kuvvetlenmesine yönelik emekler yoğunlaşacak.

Hanımefendilere ve kız çocuklarına yönelik sertlik ve erken yaşta evliliklerle mücadeleye ilişkin yasal düzenlemelerin etkin uygulanmasına ve şiddete sıfır hoşgörü anlayışına titizlikle devam edilecek.

Erken dönem çocuk bakım imkanları artırılacak. Başta sokakta, ağır ve tehlikeli işlerde, aile işleri haricinde ücret karşılığı, gezici ve geçici ziraat işlerinde olmak suretiyle çocuk işçiliğiyle savaşım edilecek. Koruma ve bakım altındaki evlatların ilk olarak aile odaklı hizmetlerden yararlanmaları için emekler yürütülecek.

Haber Deposu: Anadolu Ajansı (AA)